HRINGNUNAH-MUSIC

-Lairemi Chhakchhuak

          Pathianin mihringte min siam a, khawvel eng hmu turin kan lo piang chhuak a. Lungngaihna, harsatna leh manganna te, malsawmna chi hrang hrang kan chunga a lo thlen changa hlimna leh lawmna nasa tak te pawh hmachhawn tur kan ni bawk. Hetianga thil chi hrang hrang hringnuna a lo thlen hian, midangte nena kan thil tawnte kan inhriatthiampui theihna (expression) lanchhuah tirtu langsar tak pakhat chu kan Music ngaihthlak atang hian a ni \hin.
           Mihringte kan lo pianchhuah hian Music hian hringnunah hmun a rawn chang nghal thuai \hin. Nausen la \awngtheilote pawhin Music lawm zawng riau hi an rawn nei ve nghal mai a. Chung an music lawm zawng takte an ngaihthlak chang chuan kutte beng a phar chhuakin, an theih ang anga an taksate ti chein an thinlunga music-in hlimna a pek chu an rawn lan chhuah tir \hin. Nausen lo thangliante chuan kalte zirin tawngte an rawn zir chho ve zel a. An Nute hnen emaw atanga hla, an phak ang tawk te te an rawn zir thiam ve te chuan an nunah hmun a chang lian hle \hin. Intithei leh inchhuang fêin, hlim êm êm in an hla thiam chhunte chu an han sa ve al al a, puitlingte pawhin kan lo hlimpuiin inchhung boruakte a tihnawm phah hle \hin a ni hi. Hei hi engdang vang mah nilovin Music in hringnunah hmun a chan/luah nasat êm vang a ni.

         Hun leh nite lo inher liam zel chuan ‘Panlai nun’-te pawh mual a lo liampui ta a. Rilru leh taksaah danglamnate lo awmin ‘Râwlthar hun’ a lo inher chhuak ta! Hmel duh zawng leh ngainat zawngte, an bula awm thlakhlelh em em leh hmuh chak ngawih ngawihte an lo tawng chho ta zel a. Mahse zahzumnain a la tuam tlat mai si a.  Hetih hunah hian Hla (Music)-in rilru te rawn luahin hringnunah hmun a rawn chang tam hle \hin a ni. Country, Rock Music leh genre chi hrang hrangte chuan ngaihtuahna a rawn luah a, lungleng tak mai a mahni hla duh zawng ngaihthlak veng veng thlakhlelhna te a lo awm a. |hianhoa hla ngaihthlakho te an lo thlahlel a, râwlthar tan chuan hun nuam takah a lo chang ta \hin a ni. Music mawi leh \ang et awt han ngaihthlakho phei chuan chhungrilah phurna (emotion)-te leh Music Beat rema taksa tih chet chakna te a rawn awm a. Heng huna \hianzahova han lam laih laihte hi a va nuam \hin tak em! Dam man awm riauva hriatna te a lo awm \hin. Hmathlir a la thui bawk si lova, khawvel chen ta riauva inhriatnate lo awmin hun hlimawm takah min lo hruailut ta \hin a ni. Hengte hi engdang vang ni lovin Music-in hringnunah thu a sawi nasat \hin em vang a ni.

            A bikin râwlthar mipa te phei chuan Music thiam chakna an rawn nei chho a. Heng hun lai a an music khawih vel peihna hian an nakin huna Music khawvel a an awm dan tur te a hril lawk vek \hin a ni. Chutiangin nulaho tan pawh a ni tho mai.

            Kei ngei pawh tleirawl nun ka han tawn chhoh lai chuan Music-in ka nunah hmun a chang lian khawp mai a. Tuk khat chu ka Pa-in, “ Numam, nulate i lo ni ve tawh bawk a, sana ka lei ang che aw?” min ti a. Kei chuan ka pa chu ka en ang he haw a, “Ka pa, sana chu ka duh thova, mahse a aia duh zawk ka nei a... |ing\ang” kan ti chu, ka nu leh ka pa chu an nuih a za khawp mai! “Nula in Sana aia \ing\ang han duh zawk tlat mai chu,  lei tur pawh a awm em ni le?” tiin nui hawk hawkin ka pa chuan min zawt a. “Aw, Kahrawtah a awm. A pahnih chuan a hautak si a, min lei sak dawn a nih rau rau chuan \ing\ang min lei rawh aw…” phur zetin ka ti zui a. Ka nu chuan, “A awt ngang a nia nge, lei sak mai ta che” tiin nui chungin min lo sawi pui ve a. Nui var var chungin ka pa chuan pawisa chu min pe ta a. Ka awh em em ‘|ing\ang’ chu ka lei ta a, ka va lawm tak em! Ka pain Sana pawh chu min lei ta thova, Seiko-5 ang chi ngat kha ni nghe nghe.

            Thil thar pahnih ka han nei ta \hawi mai chu âw.... hlim tak ka ni! Eng dang mah awh hi ka nei tawh lo reng reng. Ka hun awlah chuan ka \ing\ang chu ka kuah deuh rawt reng mai a. Ka \hian tlangval \henkhatte pawhin rawn perh hawh vein perh dante min zirtir \hin. Nuam kan tiin kan va hlim \hin tak em! Kan Music thiam ang tawk tê te khan min ti hlim \hin a ni. Aw, khanglai hunte kha a va ngaihawm \hin tak em âw… Ka pa, \ing\ang min lei saktu lah chu he khawvelah hian a awm ve tawh silo!
            Khawtlang leh Kohhran engilo thil tih puipun nikhua a, a thiam leh tum miten music \ha tak mai nena zai an han hruaite hian boruak a ti nuamin a hlimawm \hin a. Zaithiam tak maite an rawn zai te hian keimahni ah hlimna leh phurna a rawn thlen a, a kel rawl a kel rawlin kan lo zaipui ve vak mai thin a nih hi!
           Kan hringnun leh music hi then hran theih pawh a lo ni lo e. Veng pakhatah chuan Thla eng hnuaiah tlangval lungleng tih hriat tak mai hian,
        “Khiangawi nuthai chang tawh mah la,
         Ka vei reng che thinlai ruka’n…..”
tih hla a lo sa vawng vawng mai a. He Tlangval thil tawn chu mi dangte pawhin a hriatthiampui theih mai a ni. Hetih lai vek hian veng chhak lamah chuan,
        “….. hlimte a nuih dun ve nan,
         Aw, ka nghakhlel e tawn leh ni tur..”
tiin an lo zai ve vang vang bawk a. Heng ho hi chu an ‘Chhass’ te nen a an hlimlai a ni tih kan hriatthiampui thei mai awm e. Heng tlangvalte hian an hla sak hi a takin tawng kher kher lo mah se, an mahniah nghawng a nei kan ti thei tho tho ang.
        Veng pakhat a\ang chuan khuangte leh khuangpui hi \ang et awt-in a rawn ri tlut tlut mai a, “Aw khawngaihtu Pathianin…” tih hla hi an rawn sa dup dup mai a. Kut bêng ri leh ‘Halleluia Amen’ tih ri hian a rawn pawlh nuai mai bawk a. Chu hmunah chuan Pathian fak leh chawimawiin hlim takin mite chuan hun an hmang ho a ni tih kan hre thei mai a ni.
            Tin, ral leh lam atang thung chuan khuangte leh khuangpui chu muang fan raih maiin a rawn ri chhuak ve thung a. “Thlafam ngaia tlaini len chu….” tih hla an rawn sa thup thup mai a. An zai chu eng ang pawhin thiamin mawi mah sela, chu hmunah chuan thihnain thla a zar a ni tih kan hre thei mai awm e.
             Chutiang zelin hringnunah thil chi hrang hrang a lo thlen changte hian min awm tleitu chu Music hi a lo ni leh \hin a ni. Mizoten kan Music Instrument hman thiam leh tlanglawn em em mai chu Khuangte leh Khuangpui, sap hovin Drums an tih hi a ni.
            Music ngaina lo leh duh lo hi khawvelah hian an awm a rinawm loh. Chuvangin music tui chilh hote hi an va hlu em! Anni zarah hlimna leh lawmna kan tawn chang leh lungngaih manganna ten min tlakbuak changa nun khawhar taka kan awm  laite hian inhnemna tur kan lo neih theih phah \hin a ni. Music mawi tak maia rem, zaithiam tak mai han ngaihthlak veng veng mai te hi a va nuam \hin em aw… Suangtuahna khawvelah min hruai a, hmun tin ram tin kan fang chhuak zung zung mai \hin a ni si a. Kan taksain engtikah mah a thlen phak loh tur hmunahte pawh min hruai thleng zung zung mai \hin a ni. 
          He khawvel awm chhunga kan hmuh leh tawh ngai loh tur kan nunhlui, kum tam tak liam tawh hnute min han thlir kir tir leh changte hian aw…..tupafa mah lungleng lo an awm a rinawm lo a ni. U leh Nau, \henrual ngaihawm tak mai, kar hla a lengte  min han hriatchhuah tir changte hian lung a va han leng duh tak em!
    Hmunhlui ram han fan changte hian… Aw khawnge lenrual hlui zawngte kha, hmanah chuan nau ang nui za thinin… kan ti vawng vawng zel mai anih hi maw!
    Music vul zel rawh se.